KÜLTÜR SANAT

FOLKLORİK DEĞERLER (Giyim, El Sanatları, Yiyecekler Ve Halk Oyunları)

Kahramanmaraş’ta eskiden kullanılan yöresel kadın kıyafeti; Başta renkli veya beyaz poşu, sırtta üç etekli zıbın fistan, cepken, (Fermane) belde kuşak, ayakta topuklu kunduradan oluşmaktadır. Yöresel erkek kıyafeti ise; Basta poşu, keçe ve külah, sırtta renkli mintan üzerinde sırma ve simli cepken, belde simli silahlık, ayakta bordro siyah şalvar, çizme veya yemeni ayakkabı ve çoraplardan oluşmaktadır. Eskiden erkeklerin birçoğu sahtiyan ve gönden yapılmış çizme, postal çarık giyerlerdi. Kadınlar ise sahtiyan ve gönden yapılmış "Gülşeftali" veya sarı renkte ökçeli nalçalı "Edik" kaluç kundura giyerlerdi. Çoraplar ise yünden veya keçi kılından yapılmış dizleme idi.

Kahramanmaraş’ta bakırcılık ve ağaç oyma isi çok eskilere dayanmaktadır. Hala günümüzde ağaç oyma isi tekniği ile ev dövme isi hala sürdürülmektedir. Bakir malzemeler arasında turistik nitelikte olan vazo, saksılık, tepsi, mangal bol miktarda yapılarak ülkemiz içine ve hatta dış ülkelere kadar gönderilmektedir. Bakırcılık ve ağaç oymacılığı yanı sıra eski bir el sanatı olan Kahramanmaraş işi sim-sırma islemeciliği sanatı üzerine yapılan eserlerin güzelliği turistlerin yakın ilgilerini toplamaktadır.

BAKIRCILIK

SİMSIRMA

DİĞER ELSANATLARI

Kahramanmaraş'ın Milli Kültürünün özünü teşkil eden folklor değerlerimiz içinde halk oyunları ilk sırayı alır.Kahramanmaraş'ın folklor yapısı Akdeniz, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu etkileri altında kalmıştır. Bu nedenle, ilin çeşitli yörelerinde bu etki alanları değişik karakterler göstermektedir. Kahramanmaraş merkezindeki milli oyunların başlıcalarını şöyle sıralayabiliriz: Ceren, piri, abak, bertizi, kelek.,bevdi, çoban, Kahramanmaraş üç ayağı, Kahramanmaraş halayı ve koçevi gibi oyunlardır. Bu oyunlar davul ve zurna eşliğinde oynanır. Milli oyunlarda giyilen kıyafetler, başta üzerine kırmızı poşu sarılmış keçe külah, sırtta sırma veya simli aba, sim-sırma ile işlenmiş kadife döşlük, döşlüğün altında tek düğmeli yakasız gömlek, altta sim-sırma işlenmiş şalvar, belde palaska, ayakta açık mavi renkte çorap ve Kahramanmaraş'a özgü gülşeftali yemeni giyilir. Bu milli kıyafetlerin esas kökeni Kahramanmaraş'ın mahalli çete kıyafetlerinden gelmektedir

Yöremizde kültürel degerlerin bir ögesi de yemek ve tatlilardir. Özellikle yöremizde kis için tarhana, bulgur, dögme, nisasta hazirlanir. Biber, patlican, kabak, bamya ve fasulye gibi yiyecekler kurutularak saklanir. Kahramanmaras'ta yaylaciligin oldugu kesimlerde yag,. peynir ve yogurt yaz- kis beslenmenin ana ögeleridir. Genel olarak Et ve dögme, bulgur gibi ürünler beslenmede önemlidir. Hemen her türlü yemekte kirmizi biber kullanilir.

Saç kavurmasi, Yahni, Külbasti, Içli Köfte, Et böregi ve Legen çorbasidir. Etlilerde baharat kullanimi yaygindir. Bezdirme, bazlama, yufka, sepit ve bükme yörenin ekmek türleridir.

Dondurma, Un sucuğu, Pestil Sucuğu, Harmanda baklava, Fıstık ezmesi, Bastık, Pestil, Çullama, Kırma, İlende, Hapısa, Gün pekmezi ve Ravanda'dır. Kahramanmaras'ın döğme dondurmasi, baklavası, fıstığı, kırmızı biberi ülkemizde ve ülke dışında da İlimizin tanıtımında etken olmuştur.

K.Maras Dögme Dondurmasinin Tarihçesi

Osmanlılar döneminde saraylarda "karsambaç" adı verilen bir yiyecek türü varmış... Bu yiyeceği yapmak için, dağların pek güneş görmeyen yamaçlarında kuyular açılır ve bu kuyular kış mevsiminde karla doldurularak saklanırmış. Yazın sıcak günlerinde, süt ve diğer çeşitli meyva suları bu karla karıştırılarak soğutulurmuş (Bu halen K.Maraş'ta yapılıyor). Daha sonra bu karışıma o sıralarda Halep'ten gelen şekerde eklenmiş. Zaman zaman şekerin dışında pekmez ve balda katılmış.

Osmanlı saraylarına ve asil konaklarına yabani orkide (salep) satan Maraşlı Osman Ağa, yörede "cinsel gücü artırıcı" olarak bilinen bu içeceğin artanını bir gün saklamak için kara gömmüş.Ertesi günü baktığında, salebin kıvamındaki değişiklik dikkatini çekmiş. Süt, şeker ve salep karışımının yoğunluk kazandığını ve sakız gibi uzadığını görmüş. Bu yeni gıda maddesinin tadına bakan herkes pek çok sevmiş. Salepli karsambaç olarak başlayan bu gelişme üç kuşak sonra Maraş Dondurması olarak tanınmaya başlamış.Kahramanmaraş’ı çevreleyen Ahirdağı'nın yamaçlarında özellikle kekik, keven gibi rayihali otlarla beslenen keçilerin sütünden, birinci kalite salepten üretilen bugünkü K.Maraş Dondurmasındaki en büyük özellik sütün keçi sütü olmasından kaynaklanıyor. Ahirdağı yamaçlarında beslenen keçilerin sütü önce bir eksper tarafından kontrol ediliyor. Özellikle sütteki yağ oranının belirli bir yüzdenin altina düşmemesi gerekiyor. 90 derece sıcaklıkta kaynatılan sütler, mikroorganizmalardan arındırılıyor. Daha sonra bu süte önce salep, ardında seker katılıyor. İyice karıştırılan bu karışım, 6-8 saat dinlendirdikten sonra eksi 6 derecede soğutulduktan sonra tüketime sunuluyor.

İçerisinde A B C D ve E grubu vitaminleri ile kalsiyum fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum demir ve çinko gibi minerallerde bulunan K.Maraş dövme dondurmasinin 100 gr. sade dondurmada 135 mg kalsiyum, 115 mg fosfor, 100 mg. sodyum, 160 mg. potasyum, 0,1 mg. demir, 130 mg. A vitamini, 0,21 mg.E vitamini 0,25 mg. B vitamini ve 0,13 mg. diger vitaminlerden oldugu tesbit edilmiştir.

Bugün, K.Maras dövme ve meyveli dondurma çesitlerinin, Yasar Dondurma (Mado), Ferah Dondurma (Edo) ve Kervan Dondurma (Alpedo) kuruluslari tarafindan yurt içi ve yurt disinda dagitimi yapilmaktadir.

Vazgeçilmez Yiyecegimiz Tarhana

K.Maraş'ın geleneksel gıdalarından birisi olan tarhana gerek hazırlanışı, gerek lezzeti bakımından K.Maraş insaninin vazgeçilmez gıdasıdır. Günümüz gıda sanayiinin kolu haline gelen firik her evde üretilir.

Kültür olarak tarhana şehir hayatında önemli bir yer tutar. Kültürümüze ve ülkemiz koşullarına özgü bir gıdadır. Saklaması kolay ömrü uzun bir gıda maddesidir. Tarhana hazır çorba durumundadır. Ayni zamanda Türk tüketicisinin damak zevkine uygun bir kuruyemiştir.

TARHANA HAKKINDA AYRINTILI BİLGİ

K.Maras Kirmizi Biberi

Kirmizi biber baharat olmasinin yanisira beslenmede de son derece önemli bir gida maddesidir.

100 gr. Kırmızı biberde 318 kalori, 148 mg. kalsiyum,76 mg. C vitamini, 8,1 gr. su, 2014 mg. potasyum, 41.610 IU A vitamini, 12 gr. protein, 293 mg. fosfor, 15 mg. B3 vitamini, 17,3 gr. yag, 152 mg. magnezyum, 2 mg. B2 vitamini, 56,6 g. karbonhidrat, 30 mg. sodyum, 1 mg. B1 vitamini, 24,9 gr. lif, 8 mg. demir, yanında acılık ve renk maddesi gibi organik bileşikler içerir. Beslenmede çok büyük öneme sahip kırmızı biberin, bir o kadarda insan sağlığında önemli bir gıdadır.

Kırmızı biber mide suyu ve tükürük oluşumunu arttırır, sindirimi kolaylaştırır, romatizma, mafsal ve diş ağrılarını azaltır, krampları giderir, kolera ve gut hastalıklarına iyi gelir, kanser riskini azaltır, terlemeyi artırır serinlik verir, öksürük ve boğaz ağrılarını gidermede kullanılır, sinir hastalıkları için doğal yatıştırıcıdır. Vücuttaki aşırı yağ ve kolesterol birikiminin önlenmesini sağlar. Antibakteriyal etkisi ile hastalıkların önlenmesinde etkili rol oynar.